INTERDYSCYPLINARNE PARTNERSTWO W TRANSPORCIE I INFRASTRUKTURZE: INNOWACYJNA PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ I WYZWANIA ROZWOJOWE UNII EUROPEJSKIEJ

Interdyscyplinarne programy badawcze w transporcie, logistyce i infrastrukturze oraz możliwości ich finansowania ze środków krajowych i międzynarodowych były tematem przewodnim seminarium, które odbyło się w dniu 24 czerwca 2013 r. w Ambasadzie Brytyjskiej w Polsce.

Seminarium zostało zorganizowane  przez Fundację Centrum Analiz Transportowych i Infrastrukturalnych (CATI) - koordynatora  Klastra Interdyscyplinarne Partnerstwo na rzecz Innowacyjnego Rozwoju Transportu i Infrastruktury oraz Brytyjsko-Polską Izbę Handlową  pod patronatem Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce i Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Otwierając seminarium Pani Gill Atkinson, Zastępca Szefa Misji  Ambasady Brytyjskiej w Polsce oraz Michael Dembiński, Dyrektor ds. Programowych  Brytyjsko-Polskiej Izby Handlowej podkreślili potrzebę wzmocnienia pozycji UE w świecie w dziedzinie badań i technologii innowacyjnych oraz stworzenie jak najlepszych warunków do rozwoju działań naukowo-badawczych w okresie 2014 - 2020.

Prof. dr hab. Jacek Guliński,  Podsekretarz Stanu  w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego  określił perspektywy  współpracy nauki i przemysłu  w obszarze działań badawczych. Omówił również   inicjatywy związane z realizacją unijnej strategii rozwoju innowacyjnej przedsiębiorczości w okresie  2014-2020, w tym w zakresie wsparcia klastrów i inicjatyw klastrowych. Synergia programów unijnych Strategia Europa 2020, Unia Innowacji, Europejska Przestrzeń Badawcza (ERA), Horyzont 2020  i in. z regionalną infrastrukturą badawczą  jest inwestycją  w przyszły wzrost gospodarczy i wyższe zatrudnienie oraz  odpowiedzią na wyzwania społeczne.

Rafał Rowiński z Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce przedstawił założenia i priorytety unijnego programu finansowego Horyzont 2020, w ramach którego będą  w dużej mierze finansowane działania innowacyjne.

Cele programów unijnych w zakresie  klimatu, środowiska, energii, transportu etc. nie mogą być osiągnięte bez innowacji.  Europa potrzebuje więcej i bardziej innowacyjnych MŚP, a zatem i prywatnego inwestowania w kluczowe technologie wspierające innowacje w istniejących i powstających sektorach. Przełomowe rozwiązania powstają w interdyscyplinarnych działaniach i środowiskach, a obiecujące rozwiązania powinny być sprawdzane, demonstrowane i stosowane na dużą skalę - podkreślił Rafał Rowiński.

Na całym świecie innowacyjne technologie są podstawą funkcjonowania transportu, powinniśmy również do tego dążyć w naszym kraju, -  powiedział w czasie seminarium Bartłomiej Bodio, poseł na Sejm RP, członek Komisji Infrastruktury (INF).  Wdrożenie inteligentnych systemów transportowych w największych miastach w Polsce już powoli zaczyna dochodzić do głosu, na razie jednak  w szczątkowej formie. Chciałbym, żeby fakt przylotu samolotu miał odzwierciedlenie np. w organizacji przyjazdu pociągu. Transport musi być traktowany jako całość, a nie można tego zrobić bez wdrażania technologii innowacyjnych, uważa poseł Bartłomiej Bodio.

Międzynarodowe programy wsparcia innowacji w transporcie oraz perspektywy ich rozwoju omówił podczas seminarium prof. Adam K. Prokopowicz z Fundacji Centrum Analiz Transportowych i Infrastrukturalnych (CATI).  W Polsce nie brakuje kreatywności i generowania idei, ale nie potrafimy ich sprzedawać na światowym rynku jako innowacje. W sektorze transportowym podejmuje się liczne działania, lecz w sposób nieskoordynowany i nieefektywny. Dlatego tak ważna jest współpraca między sektorem nauki, biznesem i samorządami - twierdzi prof. Prokopowicz. Dodaje również, że w planach jest stworzenie Międzynarodowego Programu Klastrowego z udziałem ekspertów, którzy podpowiedzą, jak wdrażać poszczególne projekty i osiągać z nich wymierne korzyści.  Marek Dalka z PNO Consultants sp. z o.o. przedstawił możliwości pozyskania dofinansowania innowacji ze źródeł międzynarodowych oraz programy pomocowe w obszarze innowacyjnych technologii. Zaś dr Agata Ciołkosz-Styk z Instytutu Geodezji i Kartografii w Warszawie zaprezentowała jeden z realizowanych  programów w zakresie interdyscyplinarnych  badań na rzecz innowacyjnych rozwiązań transportowych  THE ISSUE. Projekt nawiązuje do kluczowych tematów 7 Programu Ramowego UE  (wpływ transportu na mobilność w mieście,  transport ekologiczny,  środowisko oraz zdrowie, bezpieczeństwo i ochrona mieszkańców) i ma na celu  zastosowanie w regionach europejskich wyników badań nad inteligentnymi rozwiązaniami transportowymi do osiągnięcia zrównoważonej gospodarki  miejskiej.

Zdaniem dr Marcina Pawęski, Prezesa  The Chartered Institute of Logistics and Transport (CILT UK-Polska) stworzenie zintegrowanego systemu transportowego  jest głównym wyzwaniem  rozwoju infrastruktury transportowej w Polsce do roku 2020. Sprawne funkcjonowanie rynków transportowych zależy od rozwoju nowych technologii i stosowania najlepszych praktyk we wszystkich dziedzinach branży TSL.

Rozwój klasteringu w Polsce  jako  efektywnej praktyki realizacji potencjału innowacyjnego nauki i przemysłu omówiła podczas seminarium Joanna Podgórska, Zastępca Dyrektora Departamentu Rozwoju Przedsiębiorczości i Innowacyjności  PARP. We współczesnej gospodarce klastry mogą stać się najważniejszymi ośrodkami innowacyjnego rozwoju tak firm, jak i regionów, bowiem duża liczba współpracujących podmiotów pozwala nie tylko zdobywać nowe rynki oraz poszerzać ofertę, ale i kumulować potencjał gospodarczy w skali krajowej i międzynarodowej.  Słabe strony polskiego klasteringu to przede wszystkim niska innowacyjność przedsiębiorstw w klastrze; mała liczba innowacji objętych ochroną prawną wprowadzonych w klastrze w ostatnich dwóch latach; słabe efekty współpracy z sektorem nauki (np. mała liczba spin offów w klastrach).  Jak wynika z badań PARP, niewielka liczba klastrów realizuje  wspólną aktywność rynkową w przygotowywaniu ofert dla odbiorców z zewnątrz oraz wspólnie pozyskuje zewnętrzne środki finansowe na projekty klastrowe. Niewystarczająca jest też współpraca z innymi podmiotami regionalnych systemów innowacji, w tym instytucjami otoczenia biznesu.

Wszystko zależy od tego, co dany klaster chce osiągnąć - uważa Anna Dąbrowska, Prezes Fundacji CATI - koordynatora  Klastra Interdyscyplinarne Partnerstwo na rzecz Innowacyjnego Rozwoju Transportu i Infrastruktury. W sferze transportu może być klaster technologiczny, kolejowy etc. Natomiast jest cały obszar, który przez tego typu klastry, z racji ich istoty, nie jest uwzględniany: obszar intermodalności, zrównoważonego systemu transportowego, finansowania infrastruktury transportowej, ale nie tylko kolejowej czy drogowej, lecz w perspektywie tworzenia nowoczesnego międzygałęziowego systemu transportowego w Polsce. Właśnie to ma za zadanie nasz Klaster - spojrzeć globalne na system transportowy w Polsce oraz   wprowadzić temat transportu, logistyki, infrastruktury i innowacji do myślenia regionalnego, krajowego i europejskiego - twierdzi Anna Dąbrowska.

Dr Mirosław Antonowicz z  Akademii Leona Koźmińskiego, która w klastrze jest liderem grupy tematycznej Zarządzanie systemami transportowymi, zaprezentował uczestnikom seminarium projekt edukacyjny pt.  Centrum Badawcze Innowacji  w Transporcie, Logistyce i Infrastrukturze. Centrum jest  innowacyjną formą kooperacji uczelni wyższych z sektorem transportowym i ma na celu, miedzy innymi,  uruchomienie w ALK  studiów podyplomowych w zakresie transportu i logistyki w kontekście zagadnień innowacyjności.

W Klastrze Interdyscyplinarne Partnerstwo na rzecz Innowacyjnego Rozwoju Transportu i Infrastruktury jesteśmy liderem grupy tematycznej dotyczącej nowoczesnego zarządzania mobilnością - mówi dr Ewa Wolniewicz-Warska z KAPSCH Telematic Services sp. z o. o.  W ramach klastra zajmujemy się opracowaniem procedur standaryzacji, integracji oraz testowania, weryfikacji sprawności i jakości w zakresie wdrażanych systemów ITS. Oceniamy również możliwości optymalizacji kosztów rozwoju i implementacji rozwiązań monitoringu i kontroli ruchu drogowego w warunkach polskich poprzez zwiększenie efektywności wykorzystania istniejącej infrastruktury.

Adam Wojczuk, Dyrektor ds. Handlu Lotos Asfalt sp. z o.o. akcentował ekologię, trwałość, ekonomię oraz bezpieczeństwo jako główne kierunki badawcze i rozwojowe w obszarze innowacyjnych technologii drogowych. Będąc liderem grupy tematycznej Klastra zajmujemy się tematem nawierzchni długowiecznych, które nie wymagają remontu w okresie 40-50 lat oraz nawierzchni obniżających hałas i zwiększających bezpieczeństwo (aquaplanning). Jako technologie innowacyjne w transporcie drogowym mogę wymienić recycling starych nawierzchni i wykorzystanie materiałów odpadowych;  warm-mix-asphalt - obniżenie temperatur technologicznych  przy wbudowywaniu nawierzchni, powodujące zmniejszenie energochłonności procesu oraz asfalty modyfikowane z dodatkiem destruktu gumowego - powiedział Adam Wojczuk.

Izabela Jeleń z Centrum Wiedzy Logistycznej Instytutu Logistyki i Magazynowania, który w klastrze jest liderem grupy Innowacyjne rozwiązania w logistyce i transporcie intermodalnym podkreśliła ważność wypracowania wspólnych  obszarów badawczych  i tematów w zakresie logistyki, które mogłyby być finansowane przez Komisje Europejską w perspektywie do 2020 roku. Mamy na celu zbudować Europejską Platformę Technologiczną w Logistyce, która pozwoli na globalne monitorowanie w czasie rzeczywistym środków transportu i ładunków.  Jest to konieczne,  jeśli chcemy w sposób zrównoważony wykorzystywać dostępne zasoby. Informacja w czasie rzeczywistym pozwoli także na zwiększenie wydajności procesów w łańcuchach dostaw, a także poprawi bezpieczeństwo samego przewozu - stwierdza Izabela Jeleń.

Arkadiusz Żurek, Prezes Zarządu Instytutu INTL zwrócił uwagę na potencjał gospodarczy rynków wschodnich oraz możliwości wsparcia polskich firm przy rozpoczęciu aktywności biznesowej na rynkach transportowych Ukrainy i Rosji. Instytut INTL w ramach Klastra zajmuje się promowaniem i wdrażaniem innowacji oraz nowoczesnych rozwiązań  logistycznych na rynkach wschodnich.

Symulację jako innowacyjną metodę analityczną mającą wpływ na proces decyzyjny  zaprezentował uczestnikom seminarium Marcin Szybkowski z firmy Simulation Games Manufacture, która  jest liderem grupy Klastra Rozwój proinnowacyjnych kompetencji i potencjału kadrowego w transporcie i infrastrukturze.

W czasie seminarium odbyło się oficjalne przyjęcie nowych członków Klastra  Interdyscyplinarne Partnerstwo na rzecz Innowacyjnego Rozwoju Transportu i Infrastruktury. Do grona członków klastra dołączyły Polskie Stowarzyszenie Telematyki i Transportu oraz spółka KOW media & marketing.